پس از اعلام یحیی گلمحمدی مبنی بر دریافت رقم ۶۰۰ میلیون تومانی برای حضور در یک برنامه تلویزیونی کامبیز نوروزی حقوقدان و پژوهشگر حقوق رسانه از پرداخت این مبالغ به چهرههای مشهور دفاع کرد.
به گزارش «وقت سینما» این حقوقدان در همین زمینه نوشت: هیاهویی که برای دستمزد ۶۰۰ میلیون تومانی یحیی گلمحمدی برای شرکت در یک برنامۀ تلویزیونی شکل گرفته، بیمورد و نادرست است. اخلاقاً و قانوناً او حق داشته این مبلغ یا بیشتر یا کمتر از آن را بگیرد. تقریباً در تمام کشورهای دنیا شخصیتهای هنری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برای حضور در یک برنامۀ تلویزیونی میتوانند دستمزد بگیرند.
از لحاظ حقوق رسانه، مصاحبه خصوصاً مصاحبۀ تفصیلی یک فرد با یک رسانه دارای ماهیت قراردادی است. آن فرد میتواند گفتوگوی تفصیلی را بپذیرد یا نه. میتواند برای آن شرط بگذارد. میتواند مبلغی را مطالبه کند یا نه. رسانه هم میتواند آن شرایط را رد یا قبول کند. باید توجه کرد که آنچه مصاحبه شونده به رسانه میدهد شامل اعتبار، چهره، وقت و کلام خود است که همگی دارای ارزش معنوی و مادیاند و به نسبت موقعیت و اهمیت او در عرصۀ عمومی موجب اعتبار و ارزش مادی و معنوی و حرفهای برای رسانه میشود.
اتفاقاً یکی از دلایل کاهش شدید مخاطبان تلویزیون ایران آوردن کسانی برای گفتوگوست که در عرصه عمومی اعتبار و شهرتی ندارند و چهره و کلامشان جاذبه یا محتوایی تولید نمیکند. حضور افرادی مانند گلمحمدی در تلویزیون موجب جلب مخاطبهای زیاد است. برنامههای پرمخاطب نیز درآمد تبلیغاتی هنگفتی برای تلویزیون دارد.
میانگین هزینۀ تبلیغات تلویزیون بنا به نوشته آسیانیوز در شهریور ۱۴۰۳ برای هر ثانیه ۱۷۴ میلیون تومان است. این مبلغ برای برنامههای پربیننده تا ۳۷۰ میلیون تومان برای هر ثانیه افزایش پیدا میکند.
بر اساس همان قیمت میانگین، درآمد تلویزیون برای ۱۰ ثانیه تبلیغ مبلغ یک میلیارد و هفتصد میلیارد تومان میشود. اگر قبل و در میان برنامه فقط پنج دقیقه (۳۰۰ ثانیه) تبلیغ پخش شود درآمدی بالغ بر ۵۲ میلیارد تومان نصیب صدا و سیما میشود.
این درآمد در برنامههای گفتوگویی ناشی از کیفیت و میزان مخاطبان برنامه و میزان شهرت و اعتبار و اهمیت کسی است که در مصاحبه شرکت کرده است. به عبارت دیگر بخش قابل اعتنایی از این ارزش افزوده را آن شخصیت خلق میکند.
چرا باید کسی که در حد خود شخصیتی معتبر است و برای برنامه اعتبار و مخاطب میآورد وقت و چهره و کلام خود را به رایگان در اختیار تلویزیون بگذارد؟ آیا مجریان، کارگردانها، بازیگرها و عومل تولید سریالها و برنامهها و سایر کارکنان یا همکاران دائم یا موقت صدا و سیما رایگان کار میکنند؟ آیا کسانی که در همه برنامه «محفل» شرکت میکنند پولی نمیگیرند؟
هزینۀ هر سریال معمولی تلویزیون طبق برآوردها چیزی حدود پنج میلیارد تومان برای هر قسمت است. اگر تلویزیون ایران به دلیل سوءمدیریت و ناتوانی در جلب مخاطب زیانده است و هزینههای بیحسابش بیش از بودجه و درآمدهای تبلیغاتی است، نمیتوان توقع داشت که دیگران به رایگان در اختیارش قرار گیرند.
تا جایی که میدانم خیلی از شخصیتهای مشهور هنری، فرهنگی، اجتماعی و احتمالا سیاسی برای حضور در برنامهها مبلغی را دریافت میکنند ولی از اعلام آن خودداری میکنند. یحیی گلمحمدی اولین کسی است که صادقانه اعلام میکند برای شرکت در یک برنامۀ ۵۶ دقیقهای از صدا و سیما پول دریافت کرده است. وی بعداً گفت این مبلغ را صرف امور خیریه کرده است، اما اگر این کار را هم نمیکرد کمترین ایراد و خدشهای به این وارد نمیشد که او چنین مبلغی دریافت کرده است. باب شدن علنی این رویه بالاجبار به حرفهایتر شدن رسانهها، از جمله تلویزیون کمک میکند.
در مورد صدا و سیما هم اگر چه انتقادات و ایرادات حرفهای و سیاسی و مالی بیشماری به آن وارد است، اما در این مورد که این مبلغ را به کسی مثل گلمحمدی پرداخت کرده است نمیتوان انتقاد کرد.