توسط : موزه سینما در ادامه انتشار سلسله نشست‌های تاریخ شفاهی خود همزمان با زادروز محمدرضا اصلانی پژوهشگر، مستندساز پیشکسوت و نویسنده بخش‌هایی از گفت‌وگوی این هنرمند را منتشر کرده است که در ادامه می‌خوانید.
به گزارش رسیده، محمدرضا اصلانی مستندساز پیشکسوت با بیان این‌که در کشورهایی مثل ایران سینمای اصلی مستند است گفت: متأسفانه سینمای مستند ما در ورطه گزارشگری خود را خلاصه کرده و ساختارهای تحلیل در آن ضعیف شده است. البته این موضوع جزء جریان‌های روزمره است و سینمای مستند نه تنها در ایران بلکه در همه کشورها افت و خیزهای بسیاری داشته است.
این پژوهشگر سینما با بیان این‌که جشنواره در واقع برای تشویق سینمای مستند است و برای دیدن نیست، بیان داشت: سینمای مستند نه تنها می‌تواند یک گردش اجتماعی در سطح ملی داشته باشد بلکه می‌تواند گردش جهانی هم داشته باشد که متأسفانه در حال حاضر وجود ندارد.
اصلانی با بیان این‌که وقتی پشت چیزی اقتصاد نباشد مهجور خواهند ماند، ادامه داد: برای این کار باید یک سازمان، برنامه‌ریزی صحیح و یک بینش اقتصادی وجود داشته باشد. این روزها اقتصاد فرهنگ یا هنر یک اصطلاح شده است در حالی که اقتصاد هنر درباره سینمای مستند اصلا مطرح نشده است بنابراین باید دید چگونه می‌شود فیلم مستند را در یک گردش اقتصادی وارد کرد.
وی با بیان این‌که موضوع مهم تفکر حرفه‌ای و صنعتی نسبت به سینمای مستند است، گفت: سینمای مستند پایگاه آموزش فیلمسازی نیست بلکه پایگاه اندیشه است، اندیشه درباره ساختار سینما یعنی مستندساز خیلی بیشتر از داستانی‌ساز احتیاج به دانش و بینش دارد. باید جامعه‌شناسی خوانده باشد، ساختارهای دراماتیک را بشناسد، با تئاتر آشنا باشد، فلسفه خوانده باشد و با مردم‌شناسی و انسان‌شناسی نیز آشنا باشد.
این پژوهشگر سینما تأکید کرد: ما در سینما با کشف مواجه هستیم و همان‌طور که می‌دانید خلاقیت از طریق کشف عناصر به دست می‌آید و تفاوتی نمی‌کند که شیء یا انسان باشد؛ باید آن را کشف کنیم.
اصلانی با بیان این‌که سینما در اذهان عمومی جامعه ما سرگرمی است، گفت: باید توجه داشت که سرگرمی کار جامعه نیست زیرا جامعه‌ای که سرگرم باشد جامعه غافلی است بنابراین سینمای مستند برای سرگرم شدن نیست.
وی در ادامه بیان داشت: متأسفانه سینمای مستند هنوز از نظر سیاسی، اجتماعی، اقتصادی امنیت ندارد. به همین دلیل شکل درستی پیدا نمی‌کند و اگر نتیجه مثبتی به همراه داشته باشد در واقع اراده شخصی فیلمسازها است.
اصلانی با بیان این‌که سینمای مستند در پی معضلات است، خاطرنشان کرد: حتی یک مستند درباره باستان‌شناسی به معضلات باستان‌شناسی می‌پردازد و نه معرفی آن. سینمای مستند به خودی خود با واقعیت مواجه است بنابراین از این نوع سینما انتظار دارند واقعیت‌سازی کند نه واقعیت را مطرح کند به همین دلیل سانسور در نهاد سینمای مستند یک امر کاملا پیش آرویی است و لطمه بزرگی برای سینمای مستند است.
وی ادامه داد: آرزو دارم روزی سینمای مستند ما از منابع ثروت جامعه محسوب شود یعنی در واقع به اندازه نفت برای ما درآمد ارزی داشته باشد و می‌دانم در آینده می‌تواند این اتفاق رخ دهد.
کارگردان مستند «جام حسنلو» بیان داشت: موضوعات زیادی داریم که در مستند می‌توانیم به آنها بپردازیم موضوعاتی که برای همه جهان جذاب است و اگر هر کدام از این موضوعات به واسطه مستندی که درباره آنها ساخته می‌شود ۱۰ دلار برای ما درآمد ارزی داشته باشد از نفت درآمد بیشتری خواهیم داشت. امیدوارم سینمای مستند یک روز یکی از پایگاه‌های اقتصاد کشور شود.
